90 godina Biblioteke grada Beograda

MediaSfera

Foto: Wikipedia

Biblioteka grada Beograda obeležila je danas 90 godina postojanja. Naime, činom svečanog osvećenja Opštinske biblioteke i Muzeja, 11. januara 1931. godine, Beograd je dobio modernu gradsku biblioteku, čitav jedan vek nakon prve pozajmne Biblioteke varoši Beogradske Gligorija Vozarovića.

Još od vremena kada je Beograd postao prestonica javljali su se zahtevi da Opština grada Beograda podigne Narodni dom u kome bi bile smeštene čitaonica i biblioteka. Pre Prvog svetskog rata postojala je u Opštini stručna biblioteka, koja je od 1929. godine bila smeštena u jednoj sobi i služila za službene potrebe ove ustanove.

Od 1922. do 1929. godine u budžetu je izdvajan novac koji je trebalo da omogući da se ova biblioteka sredi i preuzme funkciju javne biblioteke. Godine 1929. naglašeno je da je jedna od prvih potreba grada osnivanje opštinske biblioteke, pa je sredinom iste godine započeto sistematsko sređivanje postojećeg knjiškog fonda u Opštini.

Kako je sve počelo

Iste te godine potpredsednik Opštine postao je dr Milosav Stojadinović, koji se već zalagao za rad savremene opštine i na polju kulture, pa je zato, po stupanju na ovu dužnost, posvetio naročitu pažnju organizovanju i otvaranju Biblioteke i Muzeja. Organizovanju i razvoju Biblioteke pomogao je i tadašnji šef Kulturnog odseka Sima Pandurović. Godine 1929. takođe je, prvi put u istoriji Opštine, u budžetu predviđeno mesto bibliotekara.

Odluka da se, za potrebe grada, osnuju opštinska biblioteka i muzej doneta je 24. oktobra 1930. godine. Na mesto bibliotekara je postavljena dr Marija Ilić Agapova, koja je dve godine kasnije, 30. septembra 1932. godine, postavljena za bibliotekara-upravnika.

Biblioteka i Muzej otvoreni su 11. januara 1931. godine i na taj dan svečano su osvećeni. Ovim činom Beograd dobija modernu gradsku biblioteku, čitav jedan vek nakon prvog Beogradskog čitališta. Po ugledu na savremene evropske biblioteke, knjige su sređene prema principima decimalne klasifikacije, organizuju se prvi stručni bibliotekarski kursevi. Iste godine, otvorena je i prva Čitaonica za decu u Jugoslaviji.

Nemačko bombardovanje

Posle više seoba, u maju 1935. godine, Opštinska biblioteka i Muzej doseljavaju se u zgradu u Ulici kneginje Ljubice 1, u današnju Zmaj Jovinu ulicu. Nemačko bombardovanje 6. aprila 1941. nanosi Biblioteci neprocenjivu kulturnu i materijalnu štetu. Od zapaljivih bombi izgoreo je krov i poslednji sprat. Ipak, Biblioteka grada Beograda ne prekida rad sa čitaocima.

Posle Drugog svetskog rata osnivaju se i rejonske, docnije opštinske biblioteke. Pristupa se novoj organizaciji rada, formiraju se posebna odeljenja, osniva se stručni centar za biblioteke beogradskog sreza, sa težnjom da se stvori jedinstvena mreža popularnih biblioteka. Prema Zakonu o bibliotekama, Biblioteka grada Beograda je od 1961. godine određena za matičnu biblioteku za područje grada.

Sredinom šezdesetih godina prvi put je objedinjena nabavka za celu mrežu, a svaki dvadeseti Beograđanin je član Gradske biblioteke. Postojeće prostorije u Zmaj Jovinoj ulici već su pretesne, pa sredinom sedamdesetih Biblioteka dobija na korišćenje zgradu u Knez Mihailovoj 56, nekadašnji hotel Srpska kruna. Radovi na uređenju zgrade potrajaće čitavu deceniju.

Slobodan pristup knjigama

U međuvremenu, uvodi se slobodan pristup knjigama u Opštem pozajmnom odeljenju. Sledeći savremena svetska iskustva, i dečja odeljenja preuređuju svoje fondove, knjige se sređuju prema uzrastu deteta kome su namenjena. Započinje se sa radom na bibliografiji knjiga o Beogradu. Biblioteka grada izdaje knjigu prevoda stranih putopisa o Beogradu XIX veka, potom i Pripovetke o Beogradu, svojevrsnu kratku istoriju Beograda u pričama… Broj književnih programa i izložbi knjiga pod okriljem Biblioteke svake godine raste.

U oktobru 1986. Biblioteka se uselјava u novi prostor, u zgradu nekadašnjeg hotela Srpska kruna u Knez Mihailovoj ulici, broj 56, u. Novu zgradu Biblioteke grada Beograda svečano je otvorila pesnikinja Desanka Maksimović, a Biblioteka grada Beograda postaje prva javna kompjuterizovana pozajmna biblioteka u zemlјi.

U svom Slovu, ona će reći: „Da smo tri veka tražili gde ćemo je staviti, ne bismo joj lepše mesto našli: u pročelje je gleda pesnik Milan Rakić, nedaleko na Kalemegdanu su i Branko Radičević, Vojislav Ilić, Bora Stanković, da ne nabrajamo sve čija će dela vekovati pod krovom ove Biblioteke… Biblioteka grada Beograda postaje prva javna kompjuterizovana pozajmna biblioteka u zemlji.“

Najveća pozajmna biblioteka

Povodom sedamdeset godina od osnivanja Biblioteke grada Beograda, 11. januara 2001. godine svečano je obilježen Dan Biblioteke, a povodom toga objavljena knjiga odabranih radova prvog upravnika Marije Ilić Agapove i ustanovljena nagrada najboljem bibliotekaru Beograda nazvana njenim imenom.

Danas je Biblioteka grada Beograda najveća javna pozajmna biblioteka u Srbiji i regionu koja raspolaže fondom od oko dva miliona jedinica i ima više od 150.000 čitalaca. U njen sastav ulaze, pored centralne zgrade u Knez Mihajlovoj 56 i dva odvojena dečja odeljenja, kao i 14 opštinskih biblioteka sa gotovo 70 ogranaka. Biblioteka ima razvijenu izdavačku delatnost, a predstavlja i kulturno središte grada u kojem se održavaju brojni programi, promocije knjiga, tribine, koncerti, izložbe.

Biblioteka raspolaže fondom od blizu 1.800.000 jedinica i ima više od 100.000 članova.

Nagrade povodon Dana biblioteke

Povodom 90 godina postojanja, Biblioteka grada Beograda je jubilej obeležila, u skladu sa epidemiološkim merama, dodelom tradicionalnih nagrada.

Priznanje sa imenom osnivača Biblioteke , Marije Ilić Agapove, pripalo je Tanji Ivanović, bibliotekaru-savetniku u Biblioteci Srpske akademije nauka i umetnosti, dok ke nagrada „Gligorije Vozarović“ za najboljeg izdavača, dodeljena „Laguni“.

Prema podacima iz mreže BGB najčitanija knjiga savremene prevedene književnosti prošle godine je roman „Priča o onima koji odlaze i onima koji ostaju„, italijanske književnice Elene Ferante (IP Booka).

Nagrada „Čitalac godine“ u kategoriji dece do 14 godina pripala je jedanaestogodišnjem Denisu Rahmanoviću iz opštine Palilula.

Specijalno priznanje – Povelja za izuzetan doprinos otišla je u ruke Marije Miljević Rajšić, urednice i novinarke RTS-a.

Izvor: Wikipedia