MediaSfera
Simbolično, Nova godina predstavlja obnavljanje života, a slavljenje odlaska stare i dolaska nove godine je prastari religijski, društveni i kulturni događaj.
Istorija proslavljanja Nove godine nije pouzdano utvrđena, ali se smatra da su Vavilonci to činili još pre 4.000 godina. Stari Rimljani su Novu godinu proslavljali 1. marta. Početkom XVII veka, mnoge evropske zemlje su usvojile Gregorijanski kalendar, po kome se Nova godina slavi – 1. januara. Ipak, pravoslavni narodi koji poštuju Julijanski kalendar slave 14. januara početak nove godine.
Za katolike i protestante novogodišnja je noć uspomena na svetog Silvestra, 34. papu nakon sv. Petra, prvog koji je preminuo prirodnom smrću, 31.12.335.g. U Evropi se 1. januar slavi od 7. veka, a javno ga se počelo ga se slaviti u Francuskoj tek 1563. godine.
Grejp i grožđe
Narodi širom sveta slave je na sebi svojstvene načine. U Grckoj 1. januar znači dolazak Nove godine i dan Sv. Vasilija, koji je bio poglavar grčke pravoslavne crkve. Veruje se da sveti Vasilije deci donosi poklone, pa mnoga deca ostavljaju cipele u nadi da će im u njima ostavi poklon.
Danci u novogodišnju noć ulaze sa mnogo razbijenih tanjira ispred kućnog praga. Mnogo razbijenih tanjira simbolizuje društveno bogatstvo – prijatelje. Kada zakuca ponoć Kubanci treba da pojedu 12 grejpova, a Španci 12 zrna grožđa, za svaki mesec po jedan. Italijani najbučnije proslavljaju Novu godinu jer što veća buka, zlo će brže pobeći. Iz kuće bacaju sve stare, nepotrebne stvari, od nameštaja do odeće, i to kroz prozor.
Austrijanci na Novu godinu, kao desert uz svečani ručak, pripremaju sladoled od mentola u obliku deteline s četiri lista. U Brazilu je običaj da se u novogodišnjoj noći nosi bela odeća za sreću i mir u godini koja sledi. Cela Latinska Amerika uoči Nove godine traži gaćice određene boje, u zavisnosti od zemlje do zemlje – crvene, roze ili žute.
Stvaranje zaglušujuće buke potiče iz rituala teranja zlih demona, danas se javlja kao lupanje u lonce i tiganje, kucanje čašama, zvonom zvona, bubnjevima, sirenama, muzikom. Nova godina je tradicionalno i vreme okupljanja na organizovanim proslavama. Posebno se vodi računa o oblačenju, ukrašavanju domova, restorana i ulica. I, naravno, bogatoj novogodišnjoj trpezi, koja kod nas tradicionalno podrazumeva sarme i pečeno prase.
Ho, ho, ho peva Deda Mraz
Ho, ho, ho! – odzavanja uoči Nove godine na sve strane i predstavljaju simbol zimskih radosti i novogodišnjih praznika. Baš kao i Deda Mraz. Neki ga još zovu Sveti Nikola, Santa Klaus, Kris Kringl, Pjer Noel ili Joulupuki. Bez obzira na ime puniji dekica sa sedom kosom i dugačkom bradom, obučen u crveno odelo sa belim krznom i, džakom punim poklona dolazi na sankama koje vuku irvasi, a u pratnji je svojih vernih pomagača – patuljaka.
U Americi, Deda Mraz je postao popularan kada je Hadon Sandblom, ilustrator kompanije „Koka-Kola“, nacrtao 1931. godine seriju crteža Deda Mraza za njihovu reklamnu kampanju. Današnji Deda Mraz zapravo je kombinacija priča iz različitih zemalja, a Finska je međunarodno priznati dom Deda mraza, gde se nalazi njegova zvanična pošta, koja godišnje prima čak milion pisama.
Zelena čarolija
Smatra se da je unošenje zelenila u kuću, u vreme zimskih praznika, simbol života. Nemci su, prema jednom od tumačenja, prvi u XVI veku uveli običaj kićenja jelke. Legenda kaže da je Martin Luter šetajući se kroz šumu bio zadivljen hiljadama zvezda koje su svetlucale kroz granje jela. Da bi oživeo istu lepotu koju je video u šumi, odsekao je malo drvo, odneo ga kući i zakačio male sveće na grančice.
U Evropi i Americi kićenje jelke postaje popularno u 18. veku. Novogodišnja jelka je prvi put zasijala 1882. godine u Njujorku kada je Edvard Džonson je osvetlio jelku žicom sa 80 malih svetlećih lampi. Početkom 20. veka velike prodavnice su postavljale osvetljene jelke ispred svojih izloga kako bi privukle mušterije. Uz zelenu jelku pristaje mnoštvo raznobojnih ukrasa. Prvi ukrasi od ručno obrađenog stakla, pojavili su se u Nemačkoj. Do tada se jelka ukrašavala samo svećama, a posle osušenim kriškama jabuke i pomorandže, orasima, brusnicama, medenjacima.
Nova godina u Jugoslaviji
Pre Drugog svetskog rata Nova godina se u Beogradu nije slavila ovako „masovno“ kao danas. Naime, samo pojedini beogradski domovi su obeležavali ovaj datum, i to prilično skromno, uz finu i malo bogatiju večeru i bez celonoćnog slavlja i alkohola. Glavni praznik bio je 7. januara – Božić. Zanimljivo je da se nekad doček zvao „mali Božić“ i da su deca bila ta koja su imala veliku ulogu u popularizovanju ovog datuma.
Tek u socijalističkoj Jugoslaviji doček Nove godine dobija na značaju i postaje uobičajeno da se svi posebno spremaju za noć između 31. decembra i 1. januara. Podjednako „praznično“ se novogodišnja noć slavila širom bivše Jugoslavije nakon pedesetih godina prošlog veka, iako je slavlje malo kasnilo u seoskim sredinama. Tad su počele da se kite jelke i kupuju i prave novogodišnji ukrasi.
Naime, godine 1955. Nova godina je u čitavoj Srbiji proglašena za praznik. Ono što je doprinelo širenju prazničnog i novogodišnjeg duha kakav danas znamo u narodu jesu – mediji. Oni su tokom decembra prikazivali emisije i reportaže u vezi sa slavljenjem Nove godine, a u novinama su se nalazili tekstovi u kojima su svi mogli da se informišu o ovom novoproglašenom prazniku kod nas.
Dodaj komentar