MediaSfera
Čuvena Aja Sofija, simbol Istanbula,1935.godine pretvorena je u muzej koji turisti rado posećuju. Nalazi se na listi Svetske kulturne baštine Uneska. Da li će se to promeniti i da li će vernici u ovaj hram opet odlaziti na molitve?
Deo turskog naroda bi želeo da ovaj hram ponovo koristi vernicima za molitve.
Udruženje mladih iz Anadolije već nekoliko godina se zalaže da Aja Sofija ponovo postane džamija. Predsednik te organizacije Ali Ugur Bulut je u intervjuu koji je u junu 2014. godine dao magazinu Špigl rekao da ta „građevina nije samo simbol Istanbula, već i „simbol muslimanskog osvajanja Kostantinopolјa“ 1453. godine. „Smatram da je naš zadatak da čuvamo islamsko nasleđe. Aja Sofija mora ponovo da postane džamija.“
Post sa Tvitera koji su turski mediji objavili u okviru istorijskog članaka o Aja Sofiji, ukazuje na deo turskog naroda koji bi želeo da ovaj hram ponovo koristi vernicima za molitve.
Özledik!
Ama az daha sabır.
Birlikte başaracağız… pic.twitter.com/XEX7k7XDCz— Fahrettin Altun (@fahrettinaltun) May 9, 2020
Na svom Tviter nalogu Altun Fahretin napisao je:“Uželeli smo se i budimo strpljivi“.
Pretpostavka je da će 29. maja, na dan kada je pao Carigrad pod tursku vlast 1453.godine, turske vlasti ponovo odlučiti da li će Aja Sofija biti džamija u kojoj će se moliti vernici muslimanske vere.
Zašto je Aja Sofija omiljena atrakcija u Istanbulu?
Pod ruševinama Vizantijskog carstva, 1453. godine, ostalo je zatrpano i hršćanstvo koje se od tada nikada nije ponovo izdiglo na prostoru turske države. Jedini trag nekadašnjeg hrišćanskog Carigrada u današnjem Istanbulu je Aja Sofija, nekada crkva, a danas muzej koji se po mnogo čemu izdvaja u moru osmanskih građevina i običaja.
Ovaj kontrast stvoren usled sudara kultura i religija, privlačan je turistima iz čitavog sveta, pa je Aja Sofija jedna od najpopularnijih turističkih atrakcija u gradu na Bosforu.
Aja Sofija ili Sveta Sofija – šta označava ime crkve?
Sofia je reč grčkog porekla koja označava mudrost, a istoimena crkva u Istanbulu se još naziva i Crkva Svete Mudrosti. Bila je najveća hrišćanska crkva na svetu skoro hiljadu godina, sve dok nije izgrađena Seviljska katedrala 1520. godine.
Često je pogrešno nazivaju Crkva Svete Sofije, s obzirom na to da reč sofia u nazivu označava Hristovu mudrost. Bez obzira na to, vernici širom sveta smatraju da je upravo Sveta Sofija velikomučenica inspirisala izgradnju ove crkve, pa je naziv Crkva Svete Sofije takođe ustaljen.
Aja Sofija crkva ili džamija?
Aja Sofija vekovima opstaje kao jedna od najlepših verskih građevina u svetu. Velelepna crkva je nikla u doba vizantijskog cara Justinijana, pretrpela je skoro pet vekova osmanske vladavine, a padom Carstva i nastankom Republike Turske nastavila je da živi kao svedok turbulentne istorije koja se odigravala na Bosforu.
Izgrađena je 537. godine kao pravoslavna crkva, a dolaskom Mehmeda II Osvajača i padom Vizantijskog carstva 1453. godine, proglašena je džamijom. Tako je hiršćanska crkva postala i ostala centar islamskog sveta naredne 482 godine. U ovo vreme su dograđena 4 minareta koja su simbolizovala novu namenu Aja Sofije i učinili je džamijom.
Mustafa Kemal Ataturk je još jedno značajno ime kada su u pitanju Aja Sofija Istanbul i čitava turska istorija. Osnivač je moderne Turske koja je 1923. proglašena republikom. Već 1935. Aja Sofija je pod njegovim naređenjem otvorena kao muzej, što je ostala do današnjeg dana. Od 1985. je pod zaštitom Uneska kao jedan od najznačajnijih primeraka svetske kulturne baštine.
Aja Sofija arhitektura – remek delo vizantijske kulture
Aja Sofiju su projektovali Antemije iz Trala i Isidor iz Mileta, poznate vizantijske arhitekte zaslužne za ovu impozantnu građevinu. Tipična karakteristika vizantijskih građevina je prelaženje kvadratne osnove u kružnu, na kojoj se, kao kruna čitave građevine, nalazi velika kupola čiji teret nose četiri luka postavljena na četiri pilastra.
Unutrašnjost Aja Sofije je obložena mermernim pločama i mozaicima Bogorodice, Isusa i anđela, koji su nakon 1453. godine bili prekriveni gipsom. Mnoge freske su potpuno istrugane i uništene, a sultan je naredio i dodavanje ukrasa tipičnih za džamije i muslimanski svet. Prvobitni izgled crkve je u to vreme izmenjen dogradnjom četiri pomenuta minareta koji se i danas nalaze na istom mestu, dok su mozaici i ukrasi ponovo otkriveni kada je Aja Sofija postala muzej.
Stubovi Aja Sofije su napravljeni od najvrednijeg mermera koji je u vreme izgradnje pristizao iz Južne Afrike, Mramornog mora i Nikeje. Veruje se da jedan od njih ispunjava želje svima koji prislone palac u njegovu šupljinu i požele nešto posebno. Na mnogim mestima su vidljivi samo ostaci nekadašnjih mozaika, kao i arabeske koje su služile za prekrivanje hrišćanskih simbola u prostoriji.
Vizantijska građevina je poslužila kao inspiracija za izgled mnogih drugih verskih objekata, uključujući i Plavu džamiju koja se smatra jednim od najvećih simbola otomanske kulture. Bez obzira na raskoš ove, i drugih građevina čija je inspiracija bila Crkva Svete Mudrosti, retko koja od njih može da se uporedi i izjednači sa neprikosnovenom Aja Sofijom.
Aja Sofija cena ulaznice i obilazak
Ovaj muzej sa brojnim tragovima oprečnih religija i kultura je često prva i najvažnija atrakcija koju turisti posećuju po dolasku u Istanbul. Muzej je leti otvoren za posete od 9 do 19 časova, a tokom zimskih dana između 9 i 17 časova.
Ulaz je besplatan za decu mlađu od 12 godina, dok je regularna cena ulaznice za odrasle 60 turskih lira, što u dinarskoj protivvrednosti iznosi oko 1150 rsd. Za turistički obilazak muzeja je potrebno oko 60 minuta, pa u skladu sa tim, poslednji ulazak u muzej je u 16 časova po zimskom, odnosno u 18 časova po letnjem režimu rada.
Aja Sofija zanimljivosti i legende
- Jedna od najvećih zanimljivosti u vezi sa Aja Sofijom je činjenica da je ogromna crkva izgrađena za samo pet godina. Na njenog izgradnji je radilo 10 000 radnika u periodu između 532. i 537. godine.
- Legenda kaže da jedan od mermernih stubova, poznat kao Stub Suza, ispunjava želje onima koji u šupljinu na njegovoj površini stave prst i okrenu ga za 360 stepeni. Veruje se da je jedan svetac iscelitelj svoju moć preneo na Stub Suza, što ga je učinilo jednim od simbola Aja Sofije.
- Aja Sofija je mesto na kome se vršilo krunisanje vizantijskih careva, kao i prvi džuma namaz nakon osvajanja Carigrada od strane Osmanlija. Svedok je sukoba i pada dva carstva, dve kulture i dve vere. Pretrpela je mnoge izmene u izgledu i svojoj nameni, ali se njena glavna kupola kao netaknuto ovaploćenje vizantijske kulture, čvrsto drži vekovima i odoleva kako društvenim, tako i prirodnim nepogodama koje bile veoma česte u prošlosti.
- Prema legendi, prva rečenica izgovorena od strane cara Justinijana u tek izgrađenoj Aja Sofiji glasila je “Solomone, nadmašio sam te”. Time je aludirao na bogatog jevrejskog vladara koji je izgradio čuveni Prvi Hram u Jerusalimu.
Dodaj komentar