Istorija

144 godine od osnivanja Crvenog krsta Srbije

MediaSfera

 

 

Dvadesetpetog januara, po starom kalendaru, odnosno 6. februara po novom, 1876. godine, na inicijativu uglednog vojnog lekara dr Vladana Đorđevića, nepunih 13 godina posle prve Međunarodne konferencije Crvenog krsta u Ženevi,  osnovano je Srpsko društvo Crvenog krsta. Crveni krst Srbije osnovan je kao jedna od prvih 15 organizacija Crvenog krsta u svetu.




”Ja smatram, i smatraću dok sam živ, kao moju dužnost da propagandišem osnivanje humanitarnih zavoda u našem narodu, i neće mi nikakva hladnoća i nemarnost onih kojima bi rad bio pomoći, umoriti u tom poslu. Stoga evo izlazim nanovo sa predlogom, da se osnuje po Srbiji jedna mreža od družina i odbora, koji bi u mirno doba spremali sve što treba ranjenima i bolesnicima u ratno doba” reči su dr Vladana Đorđevića 1876. godine.

Osnivačka skupština održana je u dvorani beogradske opštine, a za prvog predsednika Srpskog društva Crvenog krsta, kako je glasio zvanični naziv, izabran je mitropolit Mihajlo Jovanović. Upravu društva činilo je još nekoliko uglednih građana tadašnje Srbije. Dva meseca nakon osnivanja Društvo je postalo član Međunarodnog Crvenog krsta.

dr Vladan Đorđević

Prvi zadatak novoosnovanog Društva Crvenog krsta bio je zbrinjavanje izbeglica u vreme i nakon Hercegovačkog ustanka. U prvoj godini osnivanja, Društvo Crvenog krsta okupilo je oko 2.000 članova i osnovalo 35 podobora u zemlji. Iste godine, na inicijativu Srpskog Društva Crvenog krsta, Kneževina Srbija je potpisala Ženevsku konvenciju, a 11. juna iste godine Srpsko Društvo Crvenog krsta je postalo član porodice društava Crvenog krsta u svetu, dobivši priznanje od Međunarodnog Komiteta Crvenog krsta.

Razvoj Društva bio je usmeren ka prikupljanju novčanih i materijalnih sredstava, organizovanju bolnica, obuci dobrovoljnih bolničarki, nabavci sanitetskog materijala, angažovanju lekara, posebno hirurga iz sveta, brizi o izbeglicama i dr. Bez obzira na teške i uzastopne ratove, veliki broj ranjenika i teškoće kroz koje je prolazio narod na ovim prostorima, humana ideja Crvenog krsta se širila, tako da je 1885. godine srpsko Društvo Crvenog krsta imalo 105 odbora.

Kuriozitet je podatak da je Srpsko društvo Crvenog krsta u vreme Srpsko-bugarskog rata 1885. godine sarađivalo sa obe zaraćene strane i izdejstvovalo da srpski vrhovni komadant kralj Milan dozvoli transport pomoći Evropskog društva Crvenog krsta preko Srbije za stanovništvo Bugarske. Dokumenta o tom primeru poštovanja žrtava u ratu, kao i Ženevske konvencije, izložena su u Muzeju Međunarodnoh pokreta Crvenog krsta i Crvenog polumeseca u Ženevi.

Kao siguran oslonac u ratovima i drugim nevoljama, Srpsko društvo Crvenog krsta dobija od Kraljevske vlade, Zakonom iz 1896. godine naročite povlastice. Po tom zakonu društvo je autonomno a njegov amblem, crveni krst na belom polju, zaštićen je od svake zloupotrebe. Srpsko društvo Crvenog krsta dobija i povlastice na železnici i pravo da se besplatno služi poštom i telegrafom za svoju prepisku. Stvari koje mu stižu iz inostranstva oslobađaju se carine. Isto tako Društvo se oslobađa svih taksi kod zemaljskih vlasti.

Beograd: prenos ranjenika 1876.

Dvadeseti vek doneo je nova stradanja. U ratu 1912. godine, 1.000 kreveta kojima je raspolagao Srpski Crveni krst nije bilo dovoljno za lečenje ranjenika i bolesnika, a 1914. godine ni 20.000 kreveta, koliko je u međuvremenu obezbedio. Zato se Srpski Crveni krst 21. avgusta 1914. godine tražeći pomoć obratio brojnim nacionalnim društvima Crvenog krsta. Tokom 1914. i 1915. godine svoje medicinske misije ili pomoć u materijalu ili novcu poslali su Crveni krst Rusije, Velike Britanije, Amerike, Francuske, Holandije, Japana, Grčke, Argentine, Čilea, i Turski Crveni polumesec. I danas se u Kragujevcu, Vrnjačkoj Banji i Pančevu pamti i obeležava hrabrost i požrtvovanost misija koje su boravile u Srbiji.

U Prvom svetskom ratu Srpsko društvo Crvenog krsta delovalo je u tri pravca – deo članova je ostao u Beogradu i Kruševcu, sedište se preselilo u Niš, dok se deo društva sa vojskom i vladom evakuisao na ostrvo Krf, a odatle preko Italije u Švajcarsku da bi 1918. nastavilo rad u zemlji.

Društvo je već 1920. godine imalo 40 pododbora i oko 30.000 članova. U to vreme veliku pomoć narodu preko Crvenog krsta, pružali su naši iselјenici. Srpsko društvo Crvenog krsta održalo je 25. decembra 1921. godine svoj poslednji godišnji skup i svoje tekovine prenelo je na svog naslednika – Društvo Crvenog krsta Kralјevine Srba, Hrvata i Slovenaca. Crveni krst je i kasnije menjao ime u zavisnosti od imena države u kojoj je postojalo. Tokom Drugog svetskog rata Društvo je delovalo pod imenom Društvo Crvenog krsta Kralјevine Jugoslavije, a krajem 1944. godine u svim republikama osnovani su glavni odbori Crvenog krsta.

Zakonskim odredbama iz 1896. Društvo je postalo autonomno od države, a 1921. godine Srpsko društvo Crvenog krsta je svoje tekovine prenelo na naslednika – Društvo Crvenog krsta Kraljevine SHS. Sve kasnije promene imena Društva Crvenog krsta usledile su nakon promena imena država u okviru kojih je Crveni krst delovao.

U drugoj polovini XX veka Crveni krst Srbije radio je na zdravstvenom prosvećivanju stanovništva, zbrinjavanju ratne siročadi, obukama iz prve pomoći, organizovao je oporavak dece u odmaralištima Crvenog krsta, angažovao se na motivisanju građana za dobrovoljno davanje krvi, kao i delovanjem u saniranju posledica poplava, zemljotresa i drugim prirodnim ili ljudskim faktorom izazvanih nereća. Crveni krst je zbrinjavao i decu iz Grčke i Mađarske ugrožene nevoljama koje su zadesile njihove zemlje.

Početkom devedesetih Crveni krst Srbije realizovao je program oporavka dece izbeglica iz bivših jugoslovenskih republika u grčkim porodicama. Program oporavka dece u Grčkoj trajao je 17 godina i njime bilo obuhvaćeno 18.000 dece iz naše zemlje.

Mitropolit Mihailo Jovanović, prvi predsednik Crvenog krsta Ssrbije

Krajem XX veka u periodu raspada Jugoslavije, Crveni krst Srbije zbrinjava veliki broj izbeglica i raseljenih lica. Od početka devedesetih godina do 2004. kroz mrežu Crvenog krsta Srbije, distribuirano je 650.000 tona humanitarne pomoći koja je obezbeđena od međunarodnih humanitarnih organizacija. Pomoć je bila namenjena najugroženijim kategorijama stanovništva, i to izbeglicama, interno raseljenim licima sa Kosova i Metohije i socijalno ugorženim građanima. Tih godina je i do 700.000 izbeglica iz bivših jugoslovenskih Republika boravilo u Srbiji, a u jednom periodu (1999. i 2000. godine) od 7,5 miliona stanovnika Republike Srbije, bilo je preko milion korisnika pomoći Crvenog krsta. Početkom 2004. godine okončani su programi pomoći međunarodnih donatora.

Početkom XXI veka u Srbiji još uvek postoji preko 60.000 izbeglica iz bivših jugoslovenskih Republika i preko 200.000 interno raseljenih sa Kosova i Metohije.

Tokom nezapamćenih poplava 2014. godine Crveni krst je u 39 sredina distribuirao 5.510 tona pomoći za 50.000 lica pogođenih poplavama i klizištima. U ovoj operaciji je učestvovalo 10.000 volontera i profesionalaca i ostvareno je milion i po sati volonterskog rada. Te godine Srbiju je zadesilo još pet vanrednih situacija izazvanih prirodnim nepogodama u kojima je Crveni krst pomogao 37.652 porodice u 81 sredini.

Tabla na zgradi Kinoteke, Uzun Mirkova ulica, Beograd

Krajem 2005. godine Skupština Srbije usvojila je novi Zakon o Crvenom krstu kojim su definisana javna ovlašćenja koja je država poverila Crvenom krstu, a 2006. Crveni krst Srbije je dobio i novi Statut, koji je usaglašen sa Statutom Međunarodnog pokreta Crvenog krsta i Crvenog polumeseca.

U sastavu Crvenog krsta Srbije nalaze se dve pokrajinske organizacije i 183 organizacije Crvenog krsta u gradovima i opštinama. Na svim nivoima organizovanja zaposleno je 750 profesionalaca, a u realizaciju programa uključeno je preko 60.000 volontera, od kojih 60 odsto čine mladi.

Danas je Crveni krst Srbije Nacionalno društvo. Međunarodno priznanje mu je potvrđeno 21.9.2006. godine.

Od sredine 2015. godine  do danas Crveni krst Srbije  pruža pomoć migrantima koji prolaze kroz našu zemlju na putu ka zemljama Evropske Unije.Od juna 2015. do danas  Crveni krst Srbije podelio je  2.925.733 sledovanja humanitarne pomoći migrantima u stanju potrebe.

Kroz sve godine postojanja, Crveni krst Srbije je delovao poštujući osnovne principe Međunarodnog pokreta Crvenog krsta i Crvenog polumeseca: humanost, nepristrasnost,neutralnost,nezavisnot,dobrovoljnost,jedinstvo i univerzalnost.

Zgrada Crvenog krsta u Ženevi

Istorija Crvenog krsta

Ideja o osvivanju organizacije Crvenog krsta začeta je 1859. Godine, kada je Anri Dinan, madi švajcarac, prisustvovao sceni krvave bitke kod Solferina (Italija). Bitka se vodila između Austrije i francusko- sardinskih saveznika. Krvava bitka koja je trajala 15 sati ostavila je sa sobom 40.000 ranjenih koji su umirali na bojnom polju. Svega nekoliko lekara, koji su se tu zatekli, trudili su se da sa neznatnim sredstvima pruže pomoć ranjenicima, ali za većinu njih spasa nije bilo… Dinan je uspeo da organizuje lokalno stanovništvo da pomognu ranjenicima- da im saniraju rane, da in nahrane i što je najbitnije- da ih uteše. Po povratku u Švajcersku, Dinan piše knjigu “Sećanje na Solferino”, u kojoj nije samo opisao stravično stanje ranjenika posle bitke već je i izneo svoje ideje o međunarodnoj konvenciji koja će osigurati zaštitu civila žrtava rata, kao i ideju o stvaranju društava za pružanje pomoći u svim zemljama.

Crveni krst je osnovan u Ženevi 1863. Godine, kao Internacionalni koitet za pomoć ranjenicima. Amblem udruženja je bio crveni krst na beloj zastavi (suprotno od švajcarke zastave).

Narednih godina, 12 zemalja je prihvatilo ženevsku knvenciju- prekretnica u istoriji čovečenstva kojom se prihvata postojanje „neutralne“ organizacije u ratovima, čiji je zadatak da pomaže svim ranjenicima. U celom svetu, počinje obuka dobrovoljaca za pružanje prve pomoći bolesnima i ranjenima. Snabdevaju se magacini zavojnim materijalom, ćebadima i drugim potrepštinama za pomoć; sve je spremno za slučaj izbijanja sukoba.

Dana 17. jula 1866. Stvoren je švajcarski Crveni krst. U celom svetu, počinje obuka dobrovoljaca za pružanje prve pomoći bolesnima i ranjenima. Snabdevaju se magacini zavojnim materijalom, ćebadima i drugim potrepštinama za pomoć; sve je spremno za slučaj izbijanja sukoba.

U svakoj vrsti prirodne katastrofe ili rata, organizacija Crvenog krsta je spremana da angažuje sva svoja sredstva kako bi pomogla i odbranila ljudska prava. Crveni krst svojim humanitarnim angažmanom, koji je zasnovan na solidarnosti među svim ljudima, daje svoj indirektan ali neophodan doprinos izgradnji pravnog i trajnog mira u svetu. Ideal Crvenog krsta da okuplja sve ljude i narode na planeti. U skladu sa svojim humanitarnim radom, Crveni krst takođe radi za mir i toleranciju …




Vodovodska 187 L

PTICE NA UZGLAVLJU

Jedna od mnogih

(Post) istina (post) demokratije

Festivala nauke

Kategorije

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .