MediaSfera
Danas se obeležava Međunarodni dan sećanja na žrtve Holokausta i 75 godina od oslobođenja koncentracionog logora Aušvic – Birkenau. Naime, na današnji dan 1945-te godine posle velikih borbi i pogibije oko 230 vojnika Crvene armije oslobođen je najveći nacistički koncentracioni logor u Drugom svetskom ratu u kome su zatekli oko 7.000 preživelih zatočenika. U gasnim komorama Aušvica ubijeno je, uklјučujući decu i žene, najmanje milion i po lјudi, većinom Jevreja. Prema nepotpunim podacima, u Aušvic je deportovano i najmanje 12.000 Jugoslovena, mahom Jevreja ali je među njima bilo i partizana i ilegalaca.
Dan oslobođenja logora 27. januar u svetu se obeležava kao Dan sećanja na Holokaust. Tim povodom danas se u Poljskoj u Krakovu održava ceremonija na kojoj će se obratiti preživeli iz logora Aušvic, kao i predsednik Poljske Andžej Duda i direktor Aušvic memorijalnog muzeja Pjotr Civinski.
Obeležavanju će prisustvovati veliki broj svetskih zvaničnika, među kojima predsednik Izraela Ruven Rivlin, presednica Slovačke Zuzana Čaputova, predsednici Austrije Aleksander van der Belen i Nemačke Frank Valter-Štajnmajer, slovenački predsednik Borut Pahor, premijerka Belgije Sofi Vilmes, predsednica Vlade Srbije Ana Brnabić, premijeri Bugarske Bojko Borisov, Hrvatske Andrej Plenković i Češke Andrej Babiš.
Takođe, ceremoniji će prisustvovati i francuski premijer Eduar Filip, premijer Grčke Kirijakos Micotakis, mađarski premijer Viktor Orban, premijeri Luksemburga Gzavije Betel i Holandije Mark Rute, norveška premijerka Erna Solberg, ministar finansija SAD Stiven Mnučin.
Vlast nacističke Nemačke u januaru 1940. godine donela je odluku o osnivanju logora Aušvic. Nazvan je kampom smrti, prema podacima ubijeno je preko milion i sto hiljada ljudi od čega milion evropskih Jevreja.
Aušvic se sastojao od tri glavna logora Aušvic 1 koji je otvoren prvi u maju 1940. godine i u kome su stradali mahom Poljaci. Najveći Aušvic-Birkenau je otvoren u oktobru 1941. godine i bio je logor smrti u kome je ubijeno preko milion ljudi. Aušvic-Monovic otvoren je u maju 1942. godine i bio je radni logor u čijoj fabrici se proizvodila IG boja.
Prvi zarobljenici u kamp su dovedeni u maju 1940. godine i to su uglavnom bili Poljaci koji su pružili otpor nemačkim okupacionim vlastima.
U septembru 1941. godine SS je na 600 sovjetskih zarobljenih vojnika testirao otrovni gas ciklon B koji je potom korišćen u gasnim komorama logora u kojima je većina zatvorenika ubijena odmah po dolasku u logor. Ostali su umrli od sistematskog izgladnjivanja, prinudnog rada, nekontrolisanih epidemija, egzekucijama streljanjem i u medicinskim eksperimentima.
Svaki zarobljenik u logoru imao je broj dok je slovo bila oznaka za nacionalnost a Jevreji su nosili i žute Davidove zvezde. Svi zarobljenici svrstavani su u neku od šest kategorija: politički zatvorenik, jehovini svedoci, iseljenici, raseljeni, socijalisti, kriminalci i homoseksualci.
Prema SS merilima život Jevreja je vredeo najmanje zbog čega su mučeni najgorim metodama, izgladnjivani, izloženi ekstremnom radu i hladnoćama dok ne bi bili ubijeni u gasnim komorama.
Do marta 1942. godine u kampu su bili mahom zarobljenici iz Poljske ali je bilo i zarobljenika iz Češke, Nemačke i Jugoslavije. Od aprila te godine počele su deportacije Jevreja iz svih delova Evrope u Aušvic kao rezultat nacističkog “konačnog rešenja”.
Aušvic se sastojao od 28 blokova a svaki blok je bio predviđen za smeštaj 700 zarobljenika ali se u njima nalazilo i po 1.200 ljudi. Blokovi su bili bez osnovnih uslova za život, puni pacova, bez svetla, grejanja i dovoljno toaleta.
Radni dan u kampu leti je počinjao u 4:30h a zimi u 5:30h. Zarobljenici su dnevno dobijali pola litre vode, nejestivu supu za ručak i crni hleb za večeru. Beg iz kampa je probalo oko 928 zarobljenika, mahom Poljaka, ali je samo 196 uspelo da se domogne slobode.
Aušvic je proglašen za memorijalni centar i muzej 1947. godine.
Ekshumacije su trajale sve do 1957. godine.
Izvor: RTS
Dodaj komentar