MediaSfera
„Godine 1785. postojala je u Vršcu jedna bolnica, ubogi dom i jedna apoteka“
Izložba pod nazivom U apoteci “Kod ugarskog kralja Svetog Stefana”, biće otvorena u četvrtak, 14. novembra 2019. godine, u 19 časova, u Kolegijum Hungarikumu (Gračanička 14, Beograd).
Na izložbi će biti predstavljen restaurisan nameštaj iz istoimene apoteke iz Vršca, otvorene 1885. godine. Izložba je rezultat međunarodne saradnje Ambasade Mađarske i Farmaceutskog fakulteta, u godini jubileja 80 godina studija farmacije u Srbiji.
Apoteka „Kod ugarskog kralja Svetog Stefana“, iz Vršca, tokom 19. i 20. veka menjala je brojne vlasnike, da bi Rešenjem V. br. 7113 (od 29. juna 1946.) njeni nameštaj i oprema bili ustupljeni Farmaceutskom fakultetu u Beogradu gde se i danas nalaze. U ovoj apoteci svoje stručno znanje sticale su generacije studenata Farmaceutskog fakulteta, prvo pod rukovodstvom čuvenog profesora Siniše Đaje, a zatim profesora Miloja Danilovića i drugih.
Početak i razvoj apotekarske službe u Vršcu
Prva javna građanska apoteka u Vršcu osnovana je i otvorena 1784. godine. Osnivač i prvi vlasnik bio je Josif Klapka. Apoteka nazvana „Kod Spasitelja“, imala je realno pravo i nalazila se u srpskom delu Vršca. Vlasnici su se menjali. Od Klapke, apoteku je otkupio Vencel Pelevan, a od njega Martin Kramer. Heleport je nakon Kramera kratko bio vlasnik. Sledeći koji je otkupio koncesiju bio je Stevan Šilder, a od njega je apoteku nasledio Sebastijan Hercog. Po Hercogovoj smrti, apoteku je nasledila njegova ćerka, čiji je muž, sudija Vilmoš Past apoteku izdao svom pašenogu, apotekaru Sebastijanu Štrahu koji je koncesiju 1883. godine preneo na sebe i tako postao vlasnik.
Već 1885. godine on prodaje apoteku jer je dobio dozvolu da otvori četvrtu apoteku u Vršcu.
Četvrta po redu javna građanska apoteka u Vršcu otvorena je 1885. godine. Prethodni pokušaj za dobijanje dozvole iz 1881. propao je, jer je veliki župan smatrao da bi otvaranje četvrte apoteke ugrozilo već postojeće. Ipak, 1885. data je dozvola i apoteka je otvorena na dan Svetog Stefana, pa je verovatno zbog toga dobila naziv „Kod ugarskog kralja Svetog Stefana“. Njen osnivač i prvi koncesionar bio je Sebastijan Štrah. On je nekada bio apotekarski pomoćnik kod Vilmoša Pasta, a po završetku studija, sticanjem diplome, postaje vlasnik te apoteke koju je, nakon što je dobio dozvolu za otvaranje ove apoteke, prodao Aldaru Erošu.
Štrah je 1894. Prodao i ovu apoteku, a kupac je i ovog puta bio Aldar Eroš. Posle njega vlasnik je bio Ištvan Šoš, a od njega je apoteku kupio Karolj Binder. Novi vlasnik je postao Jožef Rašteter koji je bio sposoban i stručan apotekar, posvećen farmaciji. U sklopu dobro organizovane apoteke posedovao je uredjenu i dobro snabdevenu laboratoriju. U apoteci je spravljao jedan od prvih domaćih specijaliteta, „Vinafer“ kina vino, koje je bilo poznato širom cele države. Apoteku je vodio sve do posle oslobođenja.
Rešenjem V. br. 7113 (od 29. juna 1946.) nameštaj i oprema apoteke ustupljeni su Farmaceutskom fakultetu u Beogradu gde se i danas nalaze. U toj apoteci su svoje stručno znanje sticale generacije studenata Farmaceitskog fakulteta, prvo pod rukovodstvom poznatog i uglednog profesora Siniše Đaje, a zatim profesora Miloja Danilovića i drugih.
O nameštaju apoteke
Nameštaj apoteke izrađen 1885. godine, predstavlja izuzetan primerak alt dojč stila, veoma precizne izvedbe, sa duborezima koje je izradila vrhunska umetnička radionica. Sadrži sve karakteristike jonskog stila iz arhitekture stare Grčke koji je, delimično stilizovan, bio omiljen krajem 19. veka u arhitekturi i uređenju enterijera.
Izrađen od masiva drveta hrasta sa podkonstrukcijom od jelovog drveta, sastoji se od centralne komode sa vratima i 25 fioka, staklene vitrine sa polukružnim vratima i galerije sa satom. Pisaći sto uz apoteku obiluje duborezima sa floralnim i životinjskim motivima koji su se koristili u alt dojč stilu, dok kvalitet same izrade svedoči o ozbiljnosti i snazi naručioca.
Na fiokama se nalaze porcelanske pločice sa latinskim nazivima materijala i hemikalija korišćenim za izradu lekova i preparata, složeni po grupama. Apoteka osim ovog centalnog dela, poseduje još dve vitrine visine 5 m, sa svake strane sa fiokama i policama.
O restauratorskim radovima
Restauracija je obuhvatila stolarske intervencije na konstrukciji, uklanjanje starih slojeva laka mehaničkim i hemijskim sredstvima, čisćenje unutrašnjosti fioka i staklenog dela, zaštitu, pripremu za završnu obradu, kao i ostale radove neophodne da bi apoteka ponovo zasijala kao redak primerak nameštaja u javnim enterijerima s kraja 19. veka.
Prilikom restauracije, u gornjem delu apoteke iza kutije sa signiranim satom pronađeni su natpisi sa godinama izrade i popravki, dok su u jednoj od fioka pronađene apotekarske nalepnice koje možda govore o putu same apoteke kroz Srbiju u 20. veku.
Dodaj komentar