Upaljen Blagodatni oganj: Samo na priziv pravoslavnog patrijarha

MediaSfera

U hramu Hristovog groba u Jerusalimu upaljen je Blagodatni oganj, koji je patrijarh jerusalimski Teofil Treći predao okupljenim vernicima.

Jedno od najvećih znamenja u Pravoslavnoj Crkvi je Blagodatni oganj ili obred paljenja svete vatre. Već 17 vekova, tačno na Veliku Subotu (dan uoči Vaskrsa) po starom kalendaru, u crkvi Hristovog Vaskrsenja u Jerusalimu, na priziv pravoslavnog patrijarha jerusalimskog silazi Božanski oganj koji mu pali sveće. On, uz molitvu, tri puta obilazi oko kapele gde se nalazi nadgrobna ploča Isusovog groba.

Posle molitve, njega će pregledati izraelski zvaničnici (nekada su to radili turski vojnici) kako bi se uverili da kod sebe nema upaljač ili šibice kako bi upalio vatru. Patrijarh potom sa 33 sveće (po broju Isusovih godina) kroz ranije zapečaćena vrata silazi do Hristovog groba, odakle se nakon molitve vraća sa upaljenom svetom vatrom. Prema verovanju, sveta vatra ne može da opeče vernika tokom prvih 33 minuta.

Vazno je istaci da Blagodatni oganj silazi samo na priziv pravoslavnog patrijarha. Bilo je dva pokušaja od strane drugih crkava da “prizovu” Blagodatni oganj. Prvi od strane katoličke crkve, 1099, u vreme krstaške vladavine, kada su katolici na silu oduzeli od Grka svetkovinu Svetog ognja.

Međutim kako im se oganj nije javljao nakon nekoliko sati molitve, vratili su “priziv” Blagodatnog ognja pravoslavnom patrijarhu. Drugi put 1579 pokušao je da ga upali jermenski patrijarh Hovanes I. Naime, jermeni su potplatili turske činovnike da ne dozvole uzlazak jerusalimskom patrijarhu u Crkvu Svetog Groba.

Pošto nije pušten unutra pravoslavni patrijarh se na kolenima i sa suzama počeo moliti napolju i posle izvesnog vremena Sveti oganj se “spustio” kroz stub ulaznih vrata hrama, raspukao ga i zapalio svežanj sveća patrijarhu. Dan danas stoji nagorelina na tom stubu, svedoceci o tome da se sa Bogom nije igrati. Od tada više nije bilo pokušaja da se od pravoslavnih otima prizv Blagodatnog ognja.

Pvi put je i srpska crkveno-državna delegacija prisustvovala tom obredu 2015. godine, kada je, specijalnim avionom, Blagodatni oganj donet u Beograd na plato ispred Hrama Svetog Save, na Veliku subotu, uveče.

Praznično bogosluženje Velike Subote i priziv blagodatnog ognja zajedno služe Pravoslavna crkva u Jerusalimu, Srpska pravoslavna crkva i Jermenska apostolska crkva. Bogosluženju prisustvuju i sveštenici Koptske i Sirijske orijentalno-pravoslavne crkave, kao i predstavnici franjevačkog reda Rimokatoličke crkve.

Bogosluženje Velike subote u hramu Svetog Groba (crkva Vaskrsenja Hristovog) liturgijski podseća na događaje Hristovog stradanja, pogreba i sahrane. Ujedno predstavlja i uvod u njegovo Vaskrsenje.