MediaSfera
Pripremila: Gordana Radisavljević – Jočić
Fotografije: Aleksandar Jočić
Na prostoru Studentsog trga, Akademskogi parka i platoa ispred Filozofskog fakulteta, u vreme kada su ovde živeli Rimljani a grad se zvao Singidunum, nalazile su terme – javna kupatila. Za neke gradove dragoceno arheološko nasleđe, turistička atrakcija – ne i za Beograd.
Javna kupatila su starim Rimljanima služila kao mesta u kojima se provodi slobodno vreme. U njima su se organizovali sastanci, druženja i okupljanja, a neretko su se igrale i različite društvene igre. Neke od rimskih termi su imale čak i svoje biblioteke.
U Akademskom parku terme su sasvim slučajno otkrivene 1968. godine kada se kopala rupa za postavlјanje cisterne za mazut u zgradi Gradskog komiteta Saveza komunista na Studentskog trgu (danas sedište SPS). Arheološka istraživanja nastavlјena su i sledeće godine, terme su najvećim delom otkrivene, ali je deo „skriven“ ispod ulice i Studentskog trga ostao neistražen.
Tom prilikom otkopano je osam prostorija koje pripadaju jednom ustalјenom tipu antičkih termi. Prva prostorija u nizu bila je svlačionica ili prostorija za pripreme, međutim ona na ovom lokalitetu nije pronađena. Kod nas je otkriven takozvani frigidarijum, odnosno prostorija sa hladnom vodom.
Na ovu prostoriju se nadovezivala prostorija sa mlakom vodom – lakonikum, gde su se kupači znojili i pripremali za ulazak u kaldarijum odnosno prostoriju u kojoj je bila topla voda. Otkriveni su i ostaci zidane peći, u kojoj se zagrevao vazduh koji je potom grejao vodu. Kupatilo je bilo javno, a posećivali su ga i muškarci i žene.
Terme su u potpunosti istražene, konzervirane i srećno uklopljene u prostor parka. Sve do 1978. godine bile su vidlјive, međutim ovaj deo je bilo teško održavati jer se tu skuplјala velika količina otpada. Kako nije bilo urađeno rešenje za natkrivanje termi, a i zbog nedostatka novca, izvršena je njihova konzervacija. Terme su potom zakopane zemlјom, jer je zaklјučeno da će ih ona najbolјe očuvati. Tako je propuštena šansa da u centru grada imamo vrhunsku turističku atrakciju. Nažalost, ni većina Beograđana i ne zna za njihovo postojanje.
Terme na i Platou
O postojanju termi na platou između zgrade Rektorata i Filozofskog fakulteta svedoče tri spojena zidića (apside) u obliku potkovice. Arheolog Dragoljub Bojović na svom blogu 3E Elthon Eidon Enikesa piše da su 1972. godine prilikom gradnje fiskulturne sale za potrebe Filozofskog fakulteta, otkriveni ostatci rimske arhitekture: kuće pravljene od pletera sa podovima od razmućene zemlje, građevina zidana kamenom i objekat rimskih termi.
Terme su sagrađene krajem trećeg veka nove ere. “Desno od apsida termi je krov fiskulturne dvorane Filozofskog fakulteta koja je pravljena 1972. godine i preko koje, danas, prelazimo iz Čika Ljubine u Vasinu ulicu ili obratno”, piše Bojović, koji je te 1972. godine sa svojom ekipom istrazio terme.
Ideja tadašnjih urbanista je bila da se ovaj deo centra osavremenijena neverovatna šteta na račun rimske zaostavštine.
“Prema Vasinoj ulici, je nastavak prostorija rimskih termi koje sa apsidama čine celinu i koje su, nekad, bile vidljive na površini današnjeg trga, iskazane drugom bojom mermera u niveleti trga. Mermerne ploče su postavljene tako da prate ove rimske zidove koji su ostali duboko u zemlji. Želja je bila da se i vizuelno dobija istražena celina termi. Jedino su apside izidane iznad površine trga i tako postale danas vidljive. Kasnijom rekonstrukcijom dela trga ove ploče su skinute. Šteta”, svedoči Dragoljub Bojović.
Ipak, delovi su ostavljeni vidljivi za buduće generacije.
Izvor: Politika, E Elthon Eidon Enikesa
Dodaj komentar